Năm ấy, có một người đàn bà góa chồng sống trong một ngôi nhà gỗ, lợp tranh cỏ nằm nép dưới chân một ngọn núi đá. Một con suối bắt nguồn từ đâu đó trong lòng núi, lượn vòng vèo, rồi như kiệt sức đổ òa xuống bãi sỏi trắng sau làng. Tiếng nước chảy róc rách, đều đều, miệt mài.
Người đàn bà vừa trải qua bao nhiêu năm, không nhớ nổi, làm thứ công việc chăm sóc người chồng bán thân bất toại, đơn điệu, lặp đi, lặp lại như một lập trình của số phận. Buổi sáng, thức dậy đặt bàn tay lên ngực chồng để nhận biết có còn nhịp tim. Rửa mặt, thay quần áo cho chồng. Xuống bếp chuẩn bị buổi sáng. Thức ăn khô nhưng mềm. Người đàn bà bón cho chồng ăn trong im lặng. Đến lượt chị tắm giặt, quét dọn trong nhà, ngoài cửa. Sau đó lên xe đạp đi đến Công ty Dược ở Thị trấn Cẩm. Chị là công nhân Phân xưởng bao bì chuyên việc dán nhãn giấy lên lọ thủy tinh. Nhãn thuốc độc to bằng nửa bàn tay, chữ đen, có đường gạch chéo màu đỏ tía. Nhãn thuốc bổ chữ xanh, viền nâu…
Một ngày giữa tháng bảy, chồng người đàn bà ấy chết. Một ngày mưa sùi sụt và gió lạnh u u lẫn tiếng nước chảy trên núi đá. Những người thân thích nhà chồng cởi bỏ khăn tang phủ trắng một góc bàn thờ cạnh bức hình viền đen bốn phía, rồi biến mất vào mưa. Họ vội về trước khi trời tối. Đường quê, trời tối không thể đi nổi vì những gập ghềnh và quanh co.
Tiếp đó là những ngày tạnh ráo, nhưng bầu trời vẫn lùng nhùng mây đen. Người đàn bà đứng bên cửa sổ nhìn lên núi đá. Chị thấy dòng suối trắng xóa run rẩy giữa vách núi và nghe tiếng nước róc rách đều đều, miệt mài… Rồi chị đi ra ngõ nhìn dọc theo con đường dẫn tới cơ quan cũ. Chị đã không được trở lại đó nữa. Thời gian chị túc trực bên chồng thành cái lý lẽ cho người ta buộc chị thôi việc. Vườn xén đến mảnh cuối cùng để bán lấy tiền thuốc thang, chi tiêu. Còn mỗi ngôi nhà nhỏ và một lối hẹp ra đường làng.
Chiều nọ có chiếc ô tô màu trắng đến đậu trước ngõ. Từ trên xe một cô gái đi giày cao gót bước xuống. Lúc ấy, mặt trời đã khuất núi nhưng còn nắng rơi rớt. Bóng tối dâng lên đây đó. Người đàn bà ngồi trong nhà nhìn ra. Cô gái bước chậm rãi dọc lối ngõ vào sân và đứng lại. Cô ta cao ráo, khuôn mặt đẹp có đôi môi đỏ sậm. Người đàn bà uể oải đi ra cửa.
- Chị có phải là chủ nhà không? - Cô gái hỏi, búi tóc sau gáy hếch lên.
- Còn ai vào đây nữa. - Người đàn bà nói.
- Tôi vào được không?
- Nhà mốc lắm, chịu được thì mời…
Chủ nhà đi trước, khách theo sau, cả hai vào nhà. Người khách ngó quanh căn phòng tuềnh toàng, rồi đi đến bên bàn thờ làm bằng một tấm ván sơn nâu treo trên vách nứa. Đốt ba nén hương, người khách không vái lạy mà cắm nhanh lên cái lư hương sứ. Cô ta nhìn bức hình người đàn ông trong cái khung ảnh viền đen một lúc.
- Mình chưa hề gặp người này. Chủ nhà nhíu mày, lẩm bẩm…
Người khách phẩy nhanh bàn tay, nói:
- Khỏi phải lục lọi trí nhớ. Chị không biết tôi đâu - Nói xong, đến ngồi xuống cái ghế gỗ mộc đối diện với chủ nhà qua cái bàn trống, cũng gỗ mộc.
Im lặng một lúc rồi chủ nhà hỏi:
-Vậy ra chị người ở đâu? Thấy không giống như người vùng này.
-Tôi ở trên thành phố mới về vùng này mấy năm nay, ở bên kia núi - Người khách nói và đặt cái túi xách lên bàn. Cô ta mở túi. Chủ nhà lén nhìn, thấy những cái bìa đỏ và những tờ bạc xanh. Người khách lấy từ trong túi ra một cái hộp nhỏ. Rồi mở hộp lấy một thỏi son, tô lên đôi môi đang đỏ sẫm.
Chủ nhà ra vẻ quan tâm:
- Tức là ở gần phố huyện. Trước đây tôi cũng làm việc trên ấy, ở Công ty Dược ấy.
- Vậy chắc là chị có nhiều kiến thức về thuốc men nhỉ?
- Tôi lau chùi chai lọ và dán nhãn thuốc lên chai lọ nên chỉ phân biệt được thuốc độc và thuốc không độc thôi.
-Thì cũng là một nghề. Còn tôi thì làm đủ thứ nhì nhằng, miễn là có tiền.
- Nhì nhằng, có tiền…- Chủ nhà nhắc lại.
Người khách nói:
- Tôi biết rõ về chị. Tôi định đến đây mấy lần rồi, nhưng lại nấn ná chờ qua lễ Chung thất. Mà bao nhiêu năm nhỉ? Là nói chồng chị đau ốm ấy.
- Sao cô biết tôi? Chủ nhà hỏi, bỗng có cảm giác bất an.
- Có nước gì uống được không?- Người khách hỏi.
Chủ nhà đứng dậy đi vào phòng trong, lát sau bưng ra một cốc nước trắng.
- Nhà tôi chỉ có nước suối lấy trên núi đá.
Người khách đỡ cốc nước, nhìn vào cốc, rồi đặt xuống bàn.
- Tôi biết chị qua ti vi. Người khách nói. Dạo nào đấy truyền hình chiếu phim về chị. Hồi ấy tóc chị đã bạc rồi nhưng chưa đến nỗi phớ ra như bây giờ.
Chủ nhà đưa tay vuốt tóc, như một phản xạ và cảm thấy bực bội:
-Tóc tôi bạc hay xanh dính líu chi đến nhà chị.
Người khách không quan tâm đến thái độ chủ nhà, liếng thoắng:
-Phim ảnh ấy, lâu rồi. Nhưng tôi cứ nhớ, tôi không quên người ta bảo chị là nhân vật nổi tiếng về đảm đang, chịu thương, chịu khó.
-Tôi mà là nổi tiếng à? Chủ nhà nói, một chút mỉa mai trong giọng nói và ở khóe môi.
-Thế, thế. Nổi tiếng về phẩm hạnh người đàn bà thời kinh tế thị trường. Một mình lo việc nhà, chăm sóc chồng, bao nhiêu là năm.
Chủ nhà im lặng, khóe mắt bỗng cay cay. Chồng chị bị tai nạn sau đám cưới một tuần trăng. Sau đó là bao nhiêu năm ư? Như là cả đời người. Mà cơn cớ chi chị phải ngồi nghe cô ta đày đọa mình vì những chuyện đắng đót này. Chị đứng dậy...
Khách nắm cánh tay chủ nhà dai dẳng:
-Tôi khâm phục chị, thế nên đến đây để thuê chị làm việc cho tôi.
Chủ nhà sững người:
- Cô bảo cô thuê tôi làm việc à? Mà việc gì?
- Việc nhà. Thứ công việc chị đã rất quen.
Chủ nhà cúi nhìn hai bàn tay mình, nói:
- Tiền công thế nào? Làng này nhiều người đi làm thuê, có giá cả.
- Tôi giả cao hơn họ. Được chứ?
- Mùa mưa sắp đến, tôi phải đi cắt cỏ gianh về lợp nhà, chưa đi được đâu.
Người khách dúi vào tay chủ nhà một mảnh giấy ghi địa chỉ của mình và nói nhanh:
- Thì cứ thu xếp việc nhà cửa, nhưng không kéo dài ra quá mười ngày đấy. Nói xong thì quay người bước ra cửa.
Người khách khuất sau khúc ngoặt lối ngõ. Rồi tiếng máy ô tô và ánh đèn pha lóa lên phía ngoài đường lớn. Lúc ấy, người đàn bà ngồi xuống bậu cửa, đưa bàn tay trái vuốt lên mái tóc bạc, chăm chú nhìn những dòng chữ nguệch ngoạc trên tờ giấy trắng nơi bàn tay phải.
Đêm ấy, người đàn bà tóc bạc thấy thăm thẳm. Trằn trọc lâu lắm mới ngủ được. Chị mơ thấy mình đang xoa bóp cho chồng, lại thấy mình nghiền cháo ngô trên bếp lửa. Lửa đỏ rực, bỏng rát hai bàn tay. Chị thức giấc, mồ hôi đầm đìa, tim đập thình thịch. Trời lơ mơ sáng. Chị nhìn quanh căn phòng rộng rênh. Không lâu sau, mặt trời nhô lên phía chân trời và có tiếng chim hót trên cao. Không biết làm gì, chị vơ vẩn vào, ra nhìn mặt trời trôi chậm chạp trên nền mây trắng và nghe tiếng gió thổi từ trên núi đá xuống.
* * *
Công việc cắt cỏ gianh lợp nhà mất trọn tuần Một ngày đầu tháng tám, người đàn bà tóc bạc mở tờ giấy của cô gái có đôi môi đỏ sậm. Những con chữ lờ mờ, chen chúc trong suy nghĩ của chị. Rồi chị theo những con chữ ấy đi về phía bên kia núi đá. Chị dừng lại trước một cái cổng sắt sơn màu trắng ngà. Chị tự mở cửa, đẩy xe đạp dọc lối ngõ láng xi măng. Cuối ngõ là sân gạch rộng, ba phía xếp nhiều chậu cây cảnh, nhiều cành lá úa vàng. Ngôi nhà hai tầng, tường màu ghi xám lạnh, cửa gỗ màu nâu nóng.
Chủ nhà đứng trên thềm nhìn ra.
-Cũng giữ đúng hẹn đấy nhỉ? Lại vòi nước nơi góc sân mà rửa ráy tay chân.
Lát sau, chủ đi trước, người khách xách cái túi du lịch theo sau, dọc theo hành lang, đến một ngôi nhà khác nhỏ hơn và cũng ngoảnh mặt ra sân. Chủ nhà mở cửa rồi quờ tay vào một chỗ nào đó sau cánh cửa bật công tắc. Đèn sáng, khách thấy một căn phòng rộng. Có một bộ bàn ghế mộc, một cái tủ gỗ lệch, trên tủ rũ rượi mấy bông hoa giấy cắm trong cái bình thủy tinh và một cái giường đôi. Một cửa sổ đóng kín. Chủ nhà mở tiếp cánh cửa cuối phòng và nói, đây là bếp với phòng tắm giặt, vệ sinh. Người khách đặt túi lên giường rồi đến mở cánh cửa sổ. Gió lạnh thoảng qua mặt. Đêm tối lờ mờ. Đây đó có những bụi cây hình thù kỳ dị như đang chuyển dịch. Xa hơn chút nữa người khách nhìn thấy một vách đá dựng đứng.
Người khách quay lại, nhìn quanh rồi hỏi:
- Cô ở đây một mình à?
-Còn chàng Pin nữa. Chủ nhà nói.
- Là chồng chị à?
Chủ nhà lắc đầu, giọng vuốt nhọn ra:
- Cũng có chồng nhưng bỏ nhau rồi. Tôi không chịu được thói gái gú, rượu chè của hắn nên mới dọn về đây.
- Thế Pin là con chị à?
- Mồm mép nhiều thế? Cứ xỉa vào việc người khác - Chủ nhà có vẻ bực bội- Ở phòng này. Phòng kia là bếp. Mọi thứ từ chăn màn đến đồ ăn đủ cả rồi. Tự lo lấy. Tối nay, nghỉ ngơi. Nói xong, đi ra khỏi phòng.
Người khách chuồi người xuống giường. Mệt mỏi dìm chị vào giấc ngủ. Khác với những đêm đã qua, trong giấc ngủ chị không mơ.
Người khách thức dậy, ngồi trên giường một chốc rồi mở cửa, đi ra sân. Sương sớm lãng đãng, hơi lạnh. Chị đứng lại trước bậc tam cấp dẫn lên thềm cao của tiền sảnh. Những cánh cửa tầng một và tầng hai đều đóng kín. Cô chủ đã đi làm. Khoảng không trên mái nhà sâm sẫm, chắc vì bóng núi đá đổ xuống. Không một tiếng động. Im ắng đến thắt ngực. Chị vội vả quay trở về phòng. Trên nền nhà sát cửa ra vào có một mảnh giấy ghi: “Tôi có việc đi vắng. Cô cứ nghỉ.” Phía dưới thêm mấy chữ: “Không trừ tiền. Giúp việc khỏi lo.” Nghỉ ngơi vẫn được trả tiền, chị lẩm bẩm khi bước vào phòng vệ sinh. Rồi chị bắt đầu công việc phục vụ chính mình.
* * *
Ngày hôm đó, người giúp việc nằm trên giường duỗi dài chân tay. Hàng chục năm qua chị chưa một lần như thế. Có lúc chị xuống khỏi giường, đứng nhìn ra cửa sổ, rồi ánh mắt chị bị hút lên vách núi đá. Chị nhìn thấy một dòng nước chảy giữa những gốc thông cằn cỗi.
Quá chiều, chủ nhà về. Cô ta cho xe thẳng vào sân, biển số trắng gắn đầu xe áp sát vào bậc tam cấp. Cô ta mở cửa xe và bước xuống. Cái túi vải nặng lệch vai phải. Người giúp việc đứng trong bếp nhìn ra.
Người giúp việc đi ra, đỡ cái túi bằng cả hai tay.
-Đầy thức ăn trong ấy đấy. Xếp vào tủ lạnh để dùng dần. Tôi phải đi.
Người giúp việc hỏi:
-Khuya thế rồi còn đi à?
- Lại xỉa vào việc người khác. - Chủ nhà lắc đầu, bước lên bậc tam cấp.
Người giúp việc chợt thấy tủi thân. Chị nói với theo:
- Không có việc làm thì chờ sáng ra tôi về nhà.
Chủ nhà đứng lại, ngoảnh nhìn người giúp việc, miệng nở một nụ cười, rồi nói:
- Đêm nay chàng Pin về, sẽ ứ việc cho chị làm.
Chủ nhà đi lên gác. Người giúp việc nghe tiếng mở khóa rồi tiếng cánh cửa gỗ đập vào gờ tường.
Lát sau, chủ nhà đi xuống, sau khi đã thay bộ vét màu đen bằng bộ áo váy mỏng màu trắng.
-Cô chủ đi. Người giúp việc lí nhí chào.
Chủ nhà hất búi tóc trên đầu, không đáp.
Đứng lại một lúc giữa sân rồi người giúp việc quay vào nhà xếp đồ ăn thức uống vào các ngăn tủ lạnh. Các ngăn đều chật cứng. Từ lương khô, mì tôm, trứng, xúc xích, thịt tươi đến rau, trái cây…Đủ dùng cả tháng, người giúp việc lẩm bẩm và ngồi vào bàn ăn tối. Sau đó chị ngã xuống giường. Đang lơ mơ thì ánh đèn pha ô tô quét vào phòng, sau đó là tiếng còi, tiếng máy nổ ầm ĩ.
Trong bóng đêm bàng bạc người giúp việc thấy cô chủ bồng một khối đen đang bước lên bậc tam cấp. Người giúp việc tò mò đi theo.
-Cưng, ngoan nào. Chủ nhà nói.
Người giúp việc nhích tới, chẳng biết sao thở hổn hển.
Chủ nhà nói:
- Chị vào bếp soạn cái gì cho chàng Pin ăn. Đói rồi phải không? Tháng trời nằm viện chứ ít.
Người giúp việc đứng như rời trồng.
Chủ nhà gắt:
-Đi đi. Tôi bảo vào bếp.
Người giúp việc vừa nhìn ánh mắt lóe sáng của cô chủ vừa đi giật lùi về phía bếp. Cô mở tủ lạnh, rồi đứng đực người. Không biết lấy cái gì trong những thứ có trong tủ lạnh. Người giúp việc lúng túng; chưa bao giờ như vậy. Cuối cùng chị nhón một thỏi xúc xích, một hộp sữa. Chủ nhà bồng chàng Pin vào, đứng ngay giữa bếp, nói:
- Làm thức ăn mềm.
Pin tuột khỏi vòng tay cô chủ, xuống đất. Nó cao lêu nghêu. Một vệt lông trắng trên cổ, kéo dài từ vai đến trán. Người giúp việc sững người. Một cài gì đó nóng bỏng dâng lên trong lồng ngực, nghẹn tắc. Hôm ấy… Anh chở chị trên chiếc Honđa cũ từ Thị trấn về nhà. Từ đâu đó, hắn đột ngột chạy ngang qua đường, ngay trước mũi xe. Hắn cũng có một vệt lông trắng trên cổ, kéo dài... Một cú ngã nhẹ nhàng như một trò chơi. Chồng chị nằm cạnh chị, máu chảy ra từ thái dương …
-Tôi bảo cho chàng ăn đồ lỏng. Chủ nhà nói. Hộp sữa ấy là được rồi. Ngày mai chị nhớ nấu cháo.
Người giúp việc đi nhanh ra sau lưng cô chủ, ném thỏi xúc xích vào sọt rác. Những ngón tay chị run rẩy.
Chủ nhà nói:
- Nào, ngoan. Ăn đi… Chị soạn nhanh chỗ cho chàng.. Kê cái đệm đay tôi vừa mang về lên ghế sôpha và kéo ghế vào sát giường ngủ của chị ấy.
Người giúp việc thập thững đi lên phòng ngủ. Lát sau chủ nhà lên. Thả chàng Pin xuống đệm, rồi quỳ xuống bên cạnh, miệng nói lẩm bẩm gì đấy. Một lúc sau chủ nhà đứng dậy, nhìn xoáy vào mặt người giúp việc vẻ thăm dò. Người giúp việc cúi đầu, mở mắt rồi nhắm mắt, ý nghĩ chen lấn trong đầu đau nhức.
-Pin đang mệt, chắc là đêm sẽ kêu rên. Nên chị đừng ngủ say đấy- Chủ nhà nói, xong bước ra khỏi phòng
- Biết rồi, biết rồi… Người giúp việc nói, ngơ ngẩn.
Một lúc sau chị đi vào nhà bếp, xả vòi nước, vục nước liên tiếp lên mặt. Sau đó, chị lên giường, ngồi bó gối. Mạch máu giật nóng rẫy hai bên thái dương. Thế cho đến lúc ánh ban mai ùa vào phòng. Chị vẫn ngồi bó gối trên giường, nhìn ra ngoài cửa sổ, lên ngọn núi dốc đứng, đỉnh chìm trong sương mù cho dù lúc đó là tháng tám.
* *
Sáng hôm sau, cô chủ nói:
-Tôi lên thành phố lấy hàng mấy ngày. Mọi việc trong nhà, ngoài cửa chị tự lo, quan trọng nhất là chăm sóc Pin. Giao việc cho chị là tôi yên tâm, không phải dặn dò chi thêm. Chị từng có thâm niên vừa lo việc nhà vừa chăm sóc chồng... Bỗng cô ta cụp mí mắt và im bặt.
Người giúp việc thấy tức thở. Chị ôm ngực đi xuống nhà bếp. Ở đó chị ngồi thụp xuống, bật khóc. Nước mắt chảy ròng. Như thế một lúc lâu rồi chị đi nhanh lên phòng ngủ. Pin đang nằm ngực áp xuống nền nhà, thấy người hắn ngửng đầu nhìn. Đôi mắt đen nhợt, dửng dưng.
Đột nhiên một tiếng ì ầm làm rung chuyển vách núi ngoài cửa sổ. Không biết từ đâu đến nhưng đang lớn dần. Người đàn bà tóc bạc cảm thấy mặt đất đang chuyển động dưới đôi dép nhựa mỏng của mình. Chị đến bên cửa sổ. Chớp lóe lên
khắp nơi và sấm nổ ầm ầm. Nước từ trên đỉnh núi xối xả, ầm ào tràn xuống, bọt sủi tung trên những mỏm đá lởm chởm.
Người đàn bà dí nắm đấm vào mõm con chó và rít lên:
- Là vì mày? Đợi đấy, đợi đấy. Tao là tao không tha...
Rồi chị quay ngưởi, mở cửa, đi ra sân. Mưa trắng trời trắng đất. Chị phăm phăm bước, dưới mưa. Một cái gì mới mẻ nhập vào chị. Tất cả chen chúc trong tâm trí chị. Cơn cuồng phong. Người chồng hấp hối. Dòng suối chảy trên vách đá. Đôi mắt đen nhợt và vệt lông trắng hình lưỡi dao …Quá khứ dâng lên như những lưỡi lửa nỏng bỏng.
Chị đi qua khúc đường vòng dưới chân núi đá. Quãng nữa là đến Thị trấn, qua Cửa hàng xăng dầu là Công ty Dược, nơi gần chục năm trởi chị sống với tiếng thủy tinh va nhau lanh canh và mùi thuốc Tây nồng gắt.…
Rồi chị thấy mình đứng trước những cái lọ thủy tinh, chập chờn những mảnh nhãn chữ đen có đường gạch chéo màu đỏ tía.
Người bán thuốc tóc bạc trắng, mặc áo blouse trắng, cặp kính mắt trắng dọi thẳng vào khách:
-Chị còn trẻ, đẹp đẽ thế kia sao lại mua thuốc nhãn chữ đen, gạch đỏ ?
-Không phải cho người - Chị nói nhanh.
-Là cho súc vật à? Người bán thuốc hỏi và thở dài. Hắn phản chủ à ? Có là thế thì cũng đừng... Không như con người ta...hắn chẳng biết hắn làm gì đâu. Chị về đi, thuốc nhãn chữ đen có gạch chéo đỏ chỉ bán theo đơn bác sỹ.
Nói xong, người bán thuốc khoát tay, quay lưng về phía khách hàng.
Người đàn bà bước ra hè phố, lẫn vào dòng người xuôi, ngược. Trong trí hiện lên đôi mắt đen nhợt dưng dưng. Không như con người ta… Chị lầm rầm và đáng ra đi tới nhà cô chủ thì lại rẽ lối sang bên kia núi đá. Lát sau, chị đã thấy nước trắng xóa nơi bãi đá cuội trắng sau làng...
2012.
Bình luận